گل در ادبیات

در تاریخ هزاران ساله ی ادبیات کهن جهان و ایران، همواره گل‌ها نقشی پررنگ ایفا کرده اند. به کرات در ادبیات از تکنیک‌های مختلف مانند تشبیه کردن گل‌ها و گیاهان و جان و شخصیت دادن به آن‌ها استفاده شده است و بارها دیده‌‌‌ایم شاعران از زبان گل سخن ‌می‌گویند و یا آن را مخاطب یا معشوق خود ‌می‌نامند. 
گل‌ها از نظر زیستی، اساس گسترش بسیاری از گیاهان هستند اما اثری که بر فرهنگ مردم شرق و غرب گذاشته اند، به مراتب ملموس‌‌تر و شگفت انگیزتر است.
امروزه اکثر ما با نماد بسیاری از گل‌ها آشنا هستیم یا حداقل گل‌ها و رنگ مناسب برخی مراسم مانند عروسی و ختم را ‌می‌دانیم. اما بحث مقاله به ک‌می‌ عقب‌‌تر نگاه ‌می‌اندازد، به ادبیات کهن و جایگاه گل در آن. باید ببینیم که ادیبان پیش از ما چه نگاهی به گل‌ها داشته اند و چقدر از آن نظریات تا به امروز پایدار است؟
اگر کمی فکر کنید اشعار زیادی را به خاطر ‌می‌آورد که در آن‌ها نام گل وجود دارد و یا از عنوان گلی خاص استفاده شده است. در ادبیات بسیاری از گل‌ها به معنای واحدی ایفای نقش کرده اند، مانند نرگس که به چشمو به خصوص چشمان معشوق تشبیه گردیده است و این تشبیه در اشعار شاعران در زمان‌های مختلف مورد توجه بوده است.
شربت قند و گلاب از لب یارم فرمود
نرگس او که طبیب دل بیمار من است
در دیگر سوی، گل شقایق را ‌می‌شناسیم که در ادبیات بسیار پر کاربرد است. شقایق پس از زمستان سخت اولین گلیست که به طبیعت لبخند ‌می‌زند و نماد امید و شکوه پس از مشکلات است. در ادبیات فارسی، شقایق و شهدا را به هم تشبیه کرده اند و معتقدند شهدا چون شقایق‌هایی هستند که گذر از سختی و خبری خوب را نوید ‌می‌دهند. 
بسیاری از گل‌های نایاب یا کمیاب نیز وجود دارند که به عنوان سمبل یکتایی خداوند در ادبیات حضور دارند.
بشر از هزاران سال پیش به کشف، پرورش و استفاده از گل، روی آورد و جایگاه مهمی در زندگی خود برای آن باز کرده است. به طوری که در طراحی دکوراسیون، هنر، ادبیات و حتی عرفان نیز گل بسیار مهم است. در عرفان گل نماد خداشناسی و یکتاپرستی است و با باطن و ظاهری زیبا ولی عمر کم زبان زد همگان است.
گل ورای ظاهر خیره کننده خود، به واسطه جمال باطنی اش، جلوه‌‌‌ای از زیبایی خداوند است. از آنجا که ‌می‌گویند خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد، هر گلی ‌می‌تواند نشان گر اندکی از جمال او بر زمین باشد. همین زیبایی معنوی باعث ورود این موجود زیبا به همه ی جوانب زندگی ما شده است. در عرفان نیز مانند هر جای دیگری گل معانی خاصی دارد. چند مورد مهم آن عبارتند از محبت، مودت، شوق و وصال.
ای که سر تا پایت از گل خرمن است
رحمتی کن بر گدای خرمنت
(سعدی)
در عرفان نیز گل را نماد عمر کوتاه ‌می‌دانند.
دائم گل این بستان شاداب ن‌می‌ماند
دریاب ضعیفان را در وقت توانایی
مانندادبیات، عرقان نیز به برخی گل‌ها توجه ویژه داشته و آن‌ها را ب صورت نمادهای سراسری در آورده است؛ مانند گل لاله، نرگس، نسرین، یاسمین، گلشن.
گل‌ها از بزرگترین لطایف خداوندگار بر زمین هستند. عارفان با نظر به معانی گل‌ها در فرهنگ و عرفان خود، گل‌ها در ادبیات و لسان خود به کار برده اند.برخی نیز نام گلی را در اشعار و نثرهای متعدد آورده اند بدون اینکه کسی دریابد منظور از این کار چیست؟ و تنها عارف خواهد دانست که معنی گل مد نظر وی چه بوده است.
چو گل به دامن از این باغ ‌می‌بری حافظ
چه غم ز ناله و فریاد باغبان داری؟
گل از دیرباز در ادبیات ما خوش درخشیده است و تا به امروز مورد مورد رحمت شاعران و نویسندگان قرار گرفته است. حال که نیاکان ما تا این حد به این موهبت الهی توجه داشته اند، بد نیست ما نیز مودتی دوباره با آن ایجاد کنیم و گل را به هر شکلی، گل شاخه ای یا سبد گل، گلدان یا تاج گل و هر چیز دیگری به زندگی خود دعوت کنیم. بد نیست حال که اهمیت و جایگاه گل در گذشته و حال عرفان و ادب فارسی را دریافتید، سری به سرویس گل اشتراکی گلیتال بزنید و با خرید گل، برای مدتی پای طبیعت را به منزل خود باز کنید.