همه چیز درباره بونسای

واژه بونسای یا Bonsai که از دو قسمت "بن" و "سای" تشکیل شده است به معنای گیاه درون ظرف می باشد. بونسای که همان درختان، گیاهان یا درختچه های مینیاتوری هستند در واقع گیاهانی می باشند که به صورت شگفت انگیزی کوچک تر از حالت عادی نوع اصلی درخت هستند.
اگر چه بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند که گیاهان بونسای تیره خاصی از گیاهان می باشند و به طور مثال بن سای درخت گیلاس با خود درخت گیلاس تفاوت دارد اما توجه کنید که در واقع بن سای گیاه با نوع اصلی و موجود در باغچه‌ها و طبیعت این گیاه تفاوتی ندارد و تنها تفاوت آن در اندازه های آن ها است.
اگر چه که تاریخچه کاشت گیاهان زینتی به قدمت تاریخ بشر می باشد و ابتدایی ترین آثار استفاده از این گیاهان به ژاپن و قرون 11 و 12 باز می گردد اما معمولا گفته می شود که تاریخچه بونسای به چین و تایلند باز می گردد.

انواع گیاه بونسای
در نوعی از طبقه بندی، گیاه بونسای به دو دسته زیر تقسیم بندی می شود:
•   بنسای خارج از خانه: این گونه ها قابلیت زندگی در خارج از خانه را دارند و تنها در مدت زمان کوتاهی در فصل زمستان بایستی به خارج از فضای خانه منتقل شوند. کاج ها، سرو کوهی، افرا ها و .. از این نوع می باشند.
•   بنسای درون خانه: این نوع از گیاهان بنسای که در سال های اخیر رواج یافته اند نسبت به تغییرات دما و سرما حساس هستند و بایستی حتما در محیط های بسته به طور مثال خانه نگهداری شوند.
همچنین در نوع دیگری از طبقه بندی گیاه بنسای، این گیاهان براساس اندازه نیز به دسته های زیر طبقه بندی می شوند:
•   بنسای مینیاتوری: بن سای هایی که کمتر از 15 سانتی متر ارتفاع دارند.
•   بن سای کوچک: بن سای هایی که 15 تا 32 سانتی متر ارتفاع دارند.
•   بن سای متوسط: بن سای هایی که 32 تا 60 سانتی متر ارتفاع دارند.
•   بن سای بزرگ: بن سای هایی که بیشتر از 60 سانتی متر ارتفاع دارند.
علاوه بر این ها، نوع دیگری از طبقه بندی گیاه بونسای وجود دارد که در آن این نوع گیاهان به 2 دسته ی زیر تقسیم بندی می شوند:
•   گیاهان بنسای خزان دار: کاج
•   گیاهان بنسای همیشه سبز‌: نارون، بلوط، ابریشم، سیب و ...

انواع تکنیک ها یا روش های پرورش گیاه بونسای
برای آن که یک تکنیک مناسب برای پرورش گیاه بونسای را پیدا کنند معمولا گیاهان را در دسته بندی های مختلفی تقسیم بندی می کنند تا بتوانند بسته به نوع گیاه مورد نظر و شرایط مناسب برای رشد کوچک شده ی آن، روش های متفاوتی را برای انواع گیاهان انتخاب می نمایند.
بنابراین از جمله روش های پرورش گیاه بونسای عبارتند از:
•   Die-back: در این روش که زیبا ترین بونسای ها را می دهد، ابتدا درخت را در شرایط سخت رشد می دهند تا قسمت های از ساقه ی آن بمیرد و سپس با رشد دادن دیگر قسمت های زنده آن، گیاه بونسای را به وجود می آورند.
•   Kokutan bonsai: در این روش به کمک بذر های گیاه، نوع بونسای آن به دست می آید.
•   Penjing Type: در این روش به کمک هرس های سنگین بر قسمت های بالایی درختان، گیاه بونسای به دست می آید.
•   Cascade Type: در این روش به کمک هرس مناسب شاخه ها، گیاه بونسای به دست می آید.
•   Fuku bonsai (Sumo): در این روش از گیاهان محکم با تنه های ستبر استفاده شده و گیاه بونسای به دست می آید.
•   Exposed the root: در این روش، گیاه بونسای به کمک کشیدن درخت به سمت بالا و سپس انجام عملیاتی بر روی تاج آن به دست می آید.
•   Shin type: در این روش با محافظت از بزرگ ترین شاخه ی اصلی و محکم درختان و هرس به موقع آن، گیاه بونسای به دست می آید.

انواع تکنیک ها یا روش های تربیت ساقه گیاه بونسای
همچنین علاوه بر تکنینک ها یا روش های ایجاد گیاهان بنسای، انواع تکنیک ها یا روش هایی نیز برای تربیت ساقه گیاه بونسای نیز وجود دارند که از جمله آن ها می توان موارد زیر را نام برد:
•   شیوه ساقه راست متقارن: در این روش، گیاه بونسای در یک مسیر مستقیم رشد می کند.
•   شیوه ساقه راست نامتقارن: در این روش نیز همانند روش قبلی ساقه مستقیم و به سمت بالا اما با کمی انحنا رشد می کند.
•   شیوه ساقه اریب: در این روش بایستی تنه ی گیاه با انحنای حدود 45 درجه به اطراف( راست یا چپ) رشد کند.
•   شیوه ساقه نردبانی: گیاهان در این روش از طریق خوابانیدن ریشه دار می شوند
•   شیوه ساقه بادزده: در این روش، درخت یا گروهی از درختانی که در مناطق بادخیز رشد کرده اند مورد استفاده قرار گرفته و ساقه ی آن ها با زمین کمی زاویه می سازد.

انواع فرم های گیاه بونسای
امروزه انواع اشکال یا فرم های گیاه بونسای در بازار موجود می باشند که شما می توانید بسته به سلیقه و حس زیبایی شناسی خود که در افراد مختلف، متفاوت است، از میان آن ها انتخاب نموده و خریداری نمایید.
از جمله انواع فرم های گیاه بونسای عبارتند از:
•   فرم دو تنه
•   فرم رسمی بنسای
•   فرم جنگل
•   فرم چتری
•   فرم بادزده
•   فرم ریشه روی سنگ
•   فرم مایل به خمیده
•   فرم جین یا سابا میکی (شاری)
•   فرم آبشاری یا نیمه آبشاری
•   فرم کلک
انواع روش های فرم دهی گیاه بونسای
همانطور که گفتیم گیاه بونسای با روش های مختلفی به وجود می آید که از جمله روش های فرم دهی گیاه بونسای که باعث زیبایی هر چه بیشتر آن ها می شود عبارتند از:
•   سیم بندی
•   بستن شاخه های گیاه به گلدان
•   خم نمودن شاخه ها
•   بهره مندی از خواص نور گرایی برخی از گیاهان
•   اتصال وزنه ی مناسب به شاخه ها

شرایط نگهداری گیاه بونسای
از جمله شرایط نگهداری گیاه بونسای که بایستی به دقت رعایت گردد تا بتوان یک گیاه شاداب و خوب را نگهداری نمود، عبارت است از:
•   توجه به نور و دمای مناسب برای نگهداری گیاه بونسای
•   آبیاری گیاه بونسای روزی دو بار تا هفته ای یک بار بسته به شرایط آب و هوایی
•   خاک مناسب گیاه بونسای معمولا ترکیبی از خاک برگ، رس و شن می باشد تا هم بتواند مواد غذایی گیاه را نگه دارد و هم خاصیت زهکشی خوبی داشته باشد.
•   کوددهی گیاه بونسای نیز بسته به خاک و نوع گیاه متفاوت بوده و معمولا گیاهان بونسای تنها به کمک کود ها می توانند به خوبی تغذیه نمایند.
•   انتخاب گلدان متناسب با وزن و حجم گیاه

بیماری ها و آفات گیاه بونسای
از جمله انواع آفات و بیماری هایی که ممکن است گیاه بونسای شما را در معرض خطر و آسیب قرار دهد و به محض تماشای ان ها بایستی روش صحیح دفع آن ها را در پیش بگیرید، عبارتند از:
•   سفیدک ها: این بیماری معمولا به شکل پاشیده شدن آرد بر روی سطح برگ ها اعلام خطر می نماید.
•   کنه ها: ترشحات این آفت ها بر سطح زیرین برگ ها معمولا قابل مشاهده هستند.
•   زنگ ها: این قارچ ها با ایجاد لکه های قرمز تا قهوه ای بر روی برگ های گیاه بونسای به نمایش در می آیند.
•   انواع شپشک ها: این حشرات معمولا گیاهان را ضعیف کرده و به خشک شدن موضعی گیاه منجر می شوند.
•   انواع کفشدوزک ها: لارو این گونه ها به گیاه بونسای حمله می کند.
•   شپشک های نرم تن: برگ های آسیب دیده با این آفت، ضعیف و زرد می شوند.
•   سوسک های ریشه خوار: این آفت ها با خوردن ریشه ها، باعث ضعیف و سپس خشک شدن گیاه بونسای می گردند.
•   سوسک ها: این آفت ها برگه های گیاه بونسای را سوراخ سوراخ می کنند.
•   عنکبوت سرخ: برگ های آسیب دیده با این آفت دچار ریزش زودتر از موعد می گردند.
•   تریپس ها: این آفت ها گیاه را ضعیف کرده و باعث توقف رشد آن می شوند. لکه های نارنجی رنگ نشانه ی این نوع آفت ها هستند.
•   زنبورها: برگ های سوراخ دار و بی رنگی که تنها رگبرگ های آن ها باقی مانده است به این نوع آفت ها دچار شده اند.
•   مگس خاکی: لارو های این آفت های گیاهان بونسای ریشه های گیاه را نابود می کنند.
•   مگس سفید: این آفت های گیاهان بونسای معمولا در سطح پشتی برگ ها، تخم های سفید مایل به سبز خود را جای می گذارند.
•   قارچ پرونوسپرا: این آفت ها با ایجاد لکه های قهوه ای و زرد رنگ با اشکال نامنظم بر روی برگ های گیاه بونسای شناخته می شوند.
•   قارچ آنتراکتوز این آفت ها که نوعی قارچ هستند باعث ایجاد لکه های سیاه و ریز در برگ ها شده و معمولا در شرایطی که گیاه در محیط های بسیار گرم و مرطوب وجود دارد، پدیدار می شوند.
•   قارچ بوتری تیس: این آفت ها لکه های قهوه ای و خشکی را بر روی برگ ها ایجاد می کنند که در نهایت باعث حمبه ی کپک های خاکستری به گیاه می شوند.
•   کپک سیاه: این آفت ها به شکل دوده های پودر مانندی در سطح پشتی برگ های گیاه بونسای نمایان می شوند.
•   چوب پنبه ای شدن: این بیماری گیاه در اثر رطوبت و نور کم ایجاد شده و باعث باد کردن پشت برگ ها شده و در اصطلاح به ان چوب پنبه ای شدن می گویند.
•   پژمردگی: پژمردگی ها یا در اثر از بین رفتن ریشه های گیاه و یا در اثر حمله ی ویروس ها ایجاد می شوند.