معرفی گیاهانCAM، گیاهانی که شب هم دی‌اکسید جذب می‌کنند

همانطور که می‌دانید چرخه حیات گیاهان بر اساس فتوسنتز ادامه می‌یابد. در گیاهان آوندی سه نوع فتوسنتز متفاوت وجود دارد و گیاهان قادرند مطابق با اقلیم زیستگاه خود به یکی از این سه فرآیند روی آورند. گیاهانی که در مناطق گرم و بیابانی رشد می‌کنند، عموما با نام گیاهان CAM شناخته می‌شوند.
این دسته از گیاهان با نوعی فتوسنتز خاص، نیازهای خود را برطرف می‌کنند. طبیعت این گیاهان به نحوی است که بتوانند از آب و رطوبت ناچیز مناطق خشک به نحو احسن استفاده کنند. مطابق این فرآیند، گیاه در زمان رشد در این مناطق بیشترین استفاده را از آب، نور، خاک و مواد معدنی می‌برد.
چرخه CAM چگونه تنظیم می‌شود؟
شرایط اقلیمی مناطق خشک و بیابانی ایجاب می‌کند که گیاه مطابق یک چرخه از پیش تعیین شده مانع هدر رفت آب و رطوبت شود. بدین منظور گیاهان CAM در طول روز روزنه‌های خود را باز نمی‌کنند. بر همین اساس در هنگام تابش مستقیم نور خورشید و گرمای شدید، هیچ رطوبت و آبی را از دست نمی‌دهند.
در عوض در هنگام شب که میزان رطوبت هوا بیشتر شده و اثری از گرمای سوزان روز نیست، روزنه‌های گیاه به منظور جذب دی اکسید کربن باز می‌شود. بسته شدن روزنه‌ها در طول روز بدین معنا نیست که این نوع گیاهان در زمان روز فتوسنتز نمی‌کنند. جریان فتوسنتز در طول روز ادامه دارد اما روزنه برگ‌های گوشتی کاملا بسته است تا میزان رطوبت مورد نیاز گیاه در بافت گوشتی برگ‌ها حفظ شود.

علیرغم اینکه در مناطق حاره‌ای برخی گیاهان گوشتی قادرند به اختیار خود نوع فتوسنتز را تغییر دهند و به شکل اختیاری سیستم CAM را انتخاب کنند، گیاهانی نظیر کاکتوس به اجبار به این سیستم روی می‌آورند. این مسئله باعث بالا رفتن میزان انطباق کاکتوس با محیط شده و رشد گیاه را در خاک‌های کم عمق شنی و با رطوبت ناچیز میسر نموده است.

فواید گیاهان CAM
گیاهان بومی مناطق گرم و خشک عمدتاً از این چرخه برای فتوسنتز استفاده می‌کنند. حتی اگر این نوع گیاه به مناطق دیگر که اقلیم متفاوتی دارند منتقل شود، باز هم چرخه CAM را حفظ می‌کند. از آنجایی که این نوع گیاهان برخلاف سایرین در طول شب اقدام به جذب دی اکسید کربن می‌کنند، واضح است که استفاده از آنان در محیط آپارتمان و فضای اتاق خواب مفید خواهد بود.
چرا که به شکل موثری موجب کاهش دی اکسید کربن موجود در هوا شده و خواب راحت و عمیق را در هنگام شب به همراه می‌آورد. برخلاف گیاهان CAM، سایر گیاهان در طول شب با متصاعد ساختن دی اکسید کربن و جذب اکسیژن، اکسیژن موجود در هوا را کاهش می‌دهند و در پی آن خواب راحت را مختل می‌کنند.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت نگهداری از این نوع گیاهان کم توقع، علاوه بر اینکه موجب ایجاد حس طراوات و شادابی در محیط می‌شود، خواب عمیق و راحت را نیز به همراه می‌آورد.
انواع گیاهان CAM
کاکتوس و ساکولنت‌ها
با مرور مطالب بالا اولین گزینه‌ای که به ذهن می‌رسد، انواع مختلف کاکتوس‌ها است. این گیاهان که عمدتاً خود را با شرایط محیطی مختلف تطابق می‌دهند، از سیستم CAM برای فتوسنتز خود استفاده می‌کنند. بنابراین می‌توان شاخص‌ترین عضو این گروه را کاکتوس‌ها معرفی نمود. هزاران گونه کاکتوس و ساکولنت وجود دارد بیشتر اعضای این دو گروه به راحتی قابل تشخیص هستند. آنها دارای ساقه‌های آبدار گوشتی هستند که اندام‌های اصلی فتوسنتز می‌باشد.
همواره به خاطر داشته باشید این دسته از گیاهان برای اینکه بتوانند به شکل مطلوب به حیات خود ادامه دهند نیاز به یک دوره تاریکی دارند. به عبارتی شما نباید آن‌ها را از قرارگیری در تاریکی شب محروم کنید. چرا که عملکرد چرخه CAM مختل شده و گیاهان نمیتواند دی اکسید کربن مورد نیاز خود را جذب کند.
خانواده آگاو
آگاو که با نام‌هایی همچون گیاه صد ساله و یا قرن شناخته می‌شود، نوعی دیگری از گیاهانCAM هستند که بومی بیابان‌های مکزیک و مناطق خشک آمریکا است. این گیاهان عمدتاً دارای برگ‌های پهن با حاشیه خاردار هستند که در برخی گونه‌های آن امکان گل‌دهی نیز وجود دارد.
معروف‌ترین این خانواده نخل یوکا، گندمی‌ها، بعضی ارکیده، سانسوریا است.
آناناسیان
گیاهان آناناسی نیز جزوی از گروه گیاهان CAM به حساب می‌آیند که قادر هستند در دمای زیاد و رطوبت کم نیز به حیات خود ادامه دهند. ریشه آن‌ها گوشتی است اما آب مورد نیاز گیاه در اغلب مواقع از طریق حفره شکل گرفته در میان برگ‌ها تامین می‌شود. این مکانیسم، اهمیت ریشه‌ها را کمرنگ کرده و به گیاه اجازه می‌دهد در صورت فقدان ریشه نیز به حیات خود ادامه دهد.
گازمانیا، کامپکت از اعضای معروف این خانواده هستند.
گیاهان دیگری مانند گل ناز، زاموفیلیا و بسیاری دیگر هم جز گیاهان CAM هستند.